Stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej osobie
Stwierdzenie nabycia spadku po osobie zmarłej
Pierwszą kwestią, która pojawia się po stracie bliskiej nam osoby to ta, czy przeprowadzanie postępowania spadkowego jest konieczne i czy można go uniknąć. W pierwszej kolejności należy wskazać, że polskie ustawodawstwo przewiduje 2 rodzaje dziedziczenia: na podstawie testamentu (gdy spadkodawca sporządził testament własnoręczny lub notarialny) lub z mocy ustawy, (gdy spadkodawca testamentu nie sporządził). Stwierdzenie nabycia spadku może zostać dokonane jedynie przez sąd. W przypadku pozostawienia przez spadkodawcę testamentu, sąd dokonuje jego otwarcia i ogłoszenia, natomiast, gdy spadkodawca testamentu nie pozostawił konieczne jest przeprowadzenie postępowania spadkowego. W praktyce znaczna część spadkobierców nie podejmuje żadnych czynności w kierunku przeprowadzenia postepowania spadkowego, albowiem przepisy bezwzględnie nie wskazują na konieczność uregulowania po zmarłym spraw spadkowych. Takie podejście ze strony spadkobierców, może jednak narazić ich na niemałe problemy w przyszłości. Okazać się bowiem może, że wierzyciele zmarłego, bądź wierzyciele spadkobiercy zainicjują postępowanie w tym zakresie. Pamiętać należy również, że stosownie do art. 1015 k.c. „oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania”. Brak takiego oświadczenia będzie jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli odpowiedzialnością za długi zmarłego do wysokości wartości aktywów wchodzących w jego majątek. Odwlekanie w czasie decyzji o uregulowaniu po zmarłym spraw spadkowych może doprowadzić do sytuacji, że kolejni spadkobiercy nie dożyją sprawy sądowej, a co za tym idzie zajdzie konieczność prowadzenia postępowań spadkowych również po tych osobach. W takim przypadku, krąg spadkobierców znacznie się rozszerzy, a wraz z nim, rozszerzeniu ulegnie liczba uczestników danego postępowania. Warto więc zadbać o uregulowanie spraw spadkowych jak najwcześniej. Legitymowanie się postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym ułatwi nam załatwienie wielu spraw urzędowych oraz umożliwi przejęcie majątku.
Do przygotowania wniosku konieczne jest zgromadzenie następujących dokumentów:
- odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy,
- odpisy skrócony aktów małżeństwa dla kobiet zamężnych,
- odpisy skrócony aktów urodzenia dla mężczyzn i kobiet niezamężnych,
- testament (o ile został sporządzony),
- pełnomocnictwo (jeżeli dotyczy)
- kserokopie wniosku wraz z załącznikami (l egzemplarz dla sądu-oryginał + po l egzemplarzu dla każdego uczestnika),
Komplet dokumentów w każdej sprawie może się różnić, m. in. z uwagi na rodzaj dziedziczenia, dlatego w tym zakresie adwokat udzieli informacji przy pierwszej konsultacji w sprawie.
W celu przygotowania wniosku konieczne będzie również określenie kręgu uczestników postępowania, tj. imienia, nazwiska oraz adresu, pod którym obecnie przebywa. Krąg uczestników ustalany jest we współpracy z adwokatem, który zbada stan rodzinny i dokonana jego analizy. W przypadku braku osób powołanych do dziedziczenia w pierwszej kolejności, liczba uczestników może wzrosnąć do kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu.
Sądem właściwym do rozpoznania sprawy stosownie do art. 628 k.p.c. będzie sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. W praktyce będzie to miejsce jego ostatniego zamieszkiwania.
Od wniosku pobierana jest opłata sądowa w wysokości 100,00 zł, dodatkowo opłata 100,00 złotych od każdej strony postępowania za oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nowe przepisy wprowadziły również opłatę w wysokości 5,00 zł od wpisu do Rejestru Spadkowego.
Czas trwania postępowania o stwierdzenie nabycia spadku zależy od liczby osób zainteresowanych w sprawie. Postępowanie spadkowe zazwyczaj trwa około 6 miesięcy. Wskazać należy jednak, że w sprawach, w których sporządzono testament, a uczestnicy zakwestionują go, zajdzie konieczność powołania biegłego sądowego, co w efekcie doprowadzi do wydłużenia postępowania. Czas rozpoznania sprawy może również znacząco wzrosnąć w przypadku zgonu uczestników w trakcie trwania postępowania spadkowego.
